Điểm danh những ngành học có “sức bật” mạnh nhất 5 năm tới

Nếu phải chọn một ngành học hôm nay để đảm bảo tương lai 5 năm tới, bạn sẽ chọn gì? Khi công nghệ, thiết kế, truyền thông và đổi mới sáng tạo đang “lên ngôi”, việc định hướng đúng từ đầu sẽ tạo lợi thế cạnh tranh rõ rệt. Bài viết này giúp bạn nhìn rõ xu hướng nghề nghiệp và cơ hội nghề trong giai đoạn 2025–2030.

Tổng quan thị trường lao động Việt Nam và toàn cầu (2025–2029)

Trong bối cảnh hậu đại dịch và hội nhập sâu rộng, thị trường lao động Việt Nam và thế giới đang chứng kiến sự chuyển mình đáng kể. Báo cáo Navigos Talent Guide 2025 cho thấy sự quan tâm mạnh mẽ của các doanh nghiệp vào công nghệ mới như AI, tự động hóa và blockchain, đồng thời tăng cường tuyển dụng trong lĩnh vực kinh tế xanh và công nghệ số.

Tại TP.HCM, theo báo cáo Talent Guide 2025 của Navigos Group (dựa trên khảo sát hơn 500 doanh nghiệp và hơn 3.400 ứng viên), thị trường lao động được chia theo 16 ngành nghề chính, trong đó nổi bật là các nhóm ngành công nghệ, dịch vụ, sản xuất và tài chính – ngân hàng. Những ngành này đang ghi nhận nhu cầu tuyển dụng tăng trưởng rõ rệt, đặc biệt trong bối cảnh doanh nghiệp chuyển đổi số mạnh mẽ.

Trên phạm vi toàn cầu, theo Future of Jobs Report 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, khoảng 39% kỹ năng hiện có của lực lượng lao động dự kiến sẽ trở nên lỗi thời trong giai đoạn 2025–2030. Đồng thời, 63% nhà tuyển dụng cho rằng khoảng cách kỹ năng (skills gap) là rào cản lớn nhất đối với quá trình chuyển đổi, và hơn 85% doanh nghiệp đang lên kế hoạch đào tạo lại (reskilling) để chuẩn bị cho tương lai việc làm.

Ngành Công nghệ – Kỹ thuật: Trái tim của cuộc cách mạng 4.0

Cơ điện tử – Tự động hóa

Ngành kỹ thuật cơ điện tử và tự động hóa đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm gần đây. Báo cáo từ Navigos Talent Guide 2025 cho biết, các doanh nghiệp kỹ thuật hiện ưu tiên tuyển dụng những ứng viên có kỹ năng tự động hóa, thiết kế robot và phát triển sản phẩm theo hướng bền vững (ESG). Điều này đồng nghĩa với việc giới trẻ cần sớm được đào tạo về các phần mềm thiết kế kỹ thuật (CAD/CAE), lập trình điều khiển, cũng như kiến thức cơ bản về robotics và bảo trì hệ thống. Đây sẽ là những công cụ giúp thế hệ lao động mới thích nghi nhanh với xu hướng công nghiệp 4.0.

Công nghệ thông tin & trí tuệ nhân tạo (AI/ML)

Ngành Công nghệ thông tin và Trí tuệ nhân tạo cũng đang là mũi nhọn tuyển dụng tại Việt Nam. Theo thống kê, Việt Nam vẫn còn thiếu khoảng 200.000 nhân lực IT trong tổng số 500.000 vị trí cần thiết. Các công việc như kỹ sư AI, lập trình viên backend/frontend chiếm đến 22% trong các đợt tuyển dụng lớn của ngành này. Điều này phản ánh nhu cầu cấp thiết về nguồn nhân lực có năng lực công nghệ chuyên sâu. Với xu thế này, học sinh lớp 12 nên sớm định hướng theo học các chuyên ngành lập trình (Python, Java), trí tuệ nhân tạo và xử lý dữ liệu lớn – những kỹ năng nền tảng giúp đáp ứng yêu cầu tuyển dụng trong 5 năm tới.

Thiết kế kỹ thuật và thiết kế đồ họa

Thiết kế kỹ thuật cơ điện tử đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối giữa phần cứng và phần mềm – đặc biệt trong sản xuất thông minh và phát triển thiết bị công nghệ cao. Song song đó, ngành thiết kế đồ họa – đặc biệt là thiết kế giao diện người dùng (UI/UX) – tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong thời đại truyền thông số. Với khả năng ứng dụng linh hoạt trong quảng cáo, thương mại điện tử, game, và truyền thông đa phương tiện, thiết kế đồ họa hiện đang nằm trong top 10 ngành nghề được tuyển dụng nhiều nhất. Đây là một lựa chọn hấp dẫn cho những bạn trẻ có năng khiếu mỹ thuật và yêu thích sự sáng tạo.

Marketing – Truyền thông – Phát triển sản phẩm sáng tạo

Digital Marketing và truyền thông đa kênh

Marketing số đang trở nên phổ biến hơn các hình thức tiếp thị truyền thống nhờ khả năng tiếp cận chính xác đối tượng mục tiêu và đo lường hiệu quả rõ ràng. Tại TP.HCM, mỗi ngày có hơn 1.000 tin tuyển dụng nhân viên marketing. Các nhà tuyển dụng hiện ưu tiên những ứng viên có kỹ năng về SEO/SEM, Google Analytics, content marketing, và đặc biệt là khả năng tích hợp AI vào các chiến dịch truyền thông. Điều này cho thấy marketing hiện đại không chỉ cần sự sáng tạo mà còn yêu cầu năng lực phân tích dữ liệu và tư duy công nghệ.

Phân tích dữ liệu và tư duy sáng tạo

Khi các doanh nghiệp ngày càng dựa vào dữ liệu để ra quyết định, nhu cầu tuyển dụng các vị trí liên quan đến phân tích dữ liệu cũng gia tăng nhanh chóng. Những ứng viên có khả năng làm việc với Data Analytics sẽ có lợi thế lớn trong tuyển dụng. Ngoài ra, để làm việc hiệu quả trong môi trường hiện đại, các kỹ năng mềm như giao tiếp, tư duy phản biện, làm việc nhóm và quản lý dự án trở thành yêu cầu gần như bắt buộc. Đây là những yếu tố giúp người lao động thích ứng tốt với môi trường làm việc linh hoạt và sáng tạo.

Phát triển sản phẩm sáng tạo

Trong bối cảnh thị trường liên tục đổi mới, phát triển sản phẩm sáng tạo đang trở thành một hướng đi đầy tiềm năng dành cho thế hệ trẻ. Đây là lĩnh vực đòi hỏi khả năng kết hợp giữa tư duy thiết kế, kỹ thuật công nghệ và hiểu biết sâu sắc về hành vi người tiêu dùng. Người làm công việc phát triển sản phẩm không chỉ sáng tạo ra ý tưởng, mà còn theo sát quy trình nghiên cứu, thử nghiệm và tối ưu hóa sản phẩm trước khi đưa ra thị trường.

Theo thống kê từ các nền tảng tuyển dụng, những vị trí như Product Designer hay Product Developer đang ngày càng được săn đón, đặc biệt trong các doanh nghiệp công nghệ, startup và ngành hàng tiêu dùng nhanh. Với tỉ lệ tuyển dụng chiếm khoảng 15–16% trong ngành công nghệ, đây là một trong những mảng công việc có “sức bật” lớn trong 5 năm tới. Học sinh có định hướng phát triển sản phẩm nên trau dồi kỹ năng đa lĩnh vực: từ thiết kế giao diện, nghiên cứu thị trường đến khả năng phối hợp làm việc nhóm và quản lý quy trình.

Các ngành phát triển khác đáng lưu tâm

Xây dựng – Năng lượng xanh

Sự bùng nổ đầu tư FDI vào các lĩnh vực công nghiệp, xây dựng và năng lượng tái tạo đang kéo theo nhu cầu lớn về nhân lực kỹ thuật trong giai đoạn tới. Đặc biệt, ngành cơ khí – chế tạo và các chuyên ngành liên quan đến môi trường và phát triển bền vững (ESG) sẽ trở thành “địa hạt vàng” cho những bạn trẻ có định hướng học kỹ thuật kết hợp với tư duy bảo vệ môi trường. Những kỹ sư có khả năng thiết kế, vận hành hệ thống tiết kiệm năng lượng sẽ rất được săn đón.

Y tế – Công nghệ cao

Lĩnh vực y tế không còn chỉ xoay quanh bác sĩ hay điều dưỡng. Sự phát triển của công nghệ số đã mở rộng vai trò của kỹ sư công nghệ y sinh, chuyên viên thiết kế thiết bị số hóa, và các ứng dụng AI trong chẩn đoán, theo dõi sức khỏe. Các công nghệ như IoT y tế, AI trong hình ảnh y khoa, và hồ sơ bệnh án điện tử đang định hình lại ngành y tế toàn cầu. Sự kết hợp giữa kỹ thuật và y học sẽ tạo ra một hướng đi hấp dẫn, hiện đại và nhiều tiềm năng trong tương lai gần.

Thiết kế đô thị 

Với xu thế phát triển đô thị thông minh và gia tăng nhu cầu cá nhân hóa không gian sống, các ngành thiết kế công nghiệp, thiết kế nội thất và kiến trúc đang nhận được sự quan tâm lớn. Đây là những lĩnh vực kết hợp giữa tư duy thẩm mỹ, sáng tạo và khả năng ứng dụng công nghệ – rất phù hợp với các bạn trẻ yêu thích thiết kế nhưng vẫn muốn bám sát xu hướng phát triển thực tiễn của xã hội.

Kỹ năng then chốt định hướng tương lai

Để thích ứng với những thay đổi nhanh chóng trong thị trường lao động 5 năm tới, người học không chỉ cần kiến thức chuyên môn mà còn phải trang bị bộ kỹ năng toàn diện.

Dưới đây là 5 nhóm kỹ năng then chốt giúp học sinh và sinh viên đáp ứng yêu cầu tuyển dụng hiện đại và vươn lên dẫn đầu:

1. Chuyên môn kỹ thuật cao
   Đây là nền tảng bắt buộc với các ngành công nghệ – kỹ thuật. Người học cần thành thạo các kỹ năng như lập trình (Python, Java, SQL), thiết kế mạch điều khiển (CAD/CAE), vận hành hệ thống robotics, và xử lý dữ liệu lớn (Big Data, Cloud Computing). Đây là các kỹ năng lõi trong nhóm ngành công nghệ thông tin, cơ điện tử, tự động hóa và AI – những lĩnh vực đang có nhu cầu tuyển dụng cao nhất hiện nay.
2. Sáng tạo & thiết kế
   Ở các ngành như thiết kế đồ họa, thiết kế kỹ thuật và phát triển sản phẩm, khả năng tư duy thẩm mỹ, bố cục, màu sắc và trải nghiệm người dùng (UX) là yếu tố then chốt. Học sinh cần rèn luyện kỹ năng sử dụng các phần mềm thiết kế như Adobe Illustrator, Figma, AutoCAD… đồng thời biết cách chuyển hóa ý tưởng thành sản phẩm trực quan, phục vụ nhu cầu thực tiễn và truyền thông đa nền tảng.
3. Phân tích dữ liệu & marketing số
   Dữ liệu đang trở thành “nguyên liệu chiến lược” trong mọi ngành nghề. Việc nắm bắt kỹ năng phân tích dữ liệu (Excel nâng cao, Google Analytics, SQL, Power BI) cùng khả năng lập kế hoạch nội dung (content strategy), SEO, quảng cáo trên nền tảng số là điều cần thiết. Đặc biệt, trong ngành marketing – truyền thông và phát triển sản phẩm, khả năng đọc dữ liệu để ra quyết định giúp người học gia tăng lợi thế cạnh tranh.
4. Kỹ năng mềm & ngoại ngữ
   Dù ở lĩnh vực nào, kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, tư duy phản biện và khả năng thuyết trình là không thể thiếu. Song song với đó, tiếng Anh – đặc biệt là tiếng Anh chuyên ngành – trở thành điều kiện cần trong môi trường làm việc toàn cầu. Việc thành thạo tiếng Anh không chỉ giúp học tài liệu chuyên sâu mà còn mở rộng cơ hội tiếp cận các vị trí quốc tế hoặc công ty đa quốc gia.
5. Quản lý dự án & tư duy liên ngành
   Trong thế giới việc làm hiện đại, ranh giới giữa các lĩnh vực đang mờ đi. Người thành công thường là người có khả năng kết nối kỹ thuật với thẩm mỹ, sáng tạo với dữ liệu, sản phẩm với thị trường. Do đó, năng lực lập kế hoạch, quản lý tiến độ, phối hợp nhóm đa chuyên môn và tư duy hệ thống là yếu tố quan trọng để dẫn dắt một dự án – hoặc chính sự nghiệp của bản thân.

Lộ trình cho học sinh lớp 12 sau khi tốt nghiệp THPT

Để sẵn sàng bước vào thị trường lao động trong 3–5 năm tới, học sinh lớp 12 và phụ huynh cần có chiến lược rõ ràng, không chỉ trong việc chọn ngành học mà còn ở cách rèn luyện kỹ năng và tích lũy trải nghiệm thực tế.

Dưới đây là lộ trình đề xuất:

Bước 1: Xác định năng lực và sở thích cá nhân
Phụ huynh nên hỗ trợ học sinh tự đánh giá bản thân: em học tốt môn gì? Em có thiên hướng kỹ thuật, sáng tạo hay phân tích? Việc phân nhóm như Toán – kỹ thuật, Mỹ thuật – sáng tạo, hay Ngôn ngữ – giao tiếp sẽ giúp định hướng rõ ngành học phù hợp.

Bước 2: Chọn ngành học và mô hình đào tạo phù hợp
Ưu tiên lựa chọn các chương trình đào tạo tích hợp liên ngành như: AI + Thiết kế + Marketing, hoặc Công nghệ + Sáng tạo + Quản trị sản phẩm. Mô hình học cần linh hoạt, thực tiễn, có liên kết với doanh nghiệp và cập nhật công nghệ mới.

Bước 3: Rèn luyện kỹ năng thực tế song song với học tập
Học sinh nên chủ động tham gia các khóa học online hoặc ngắn hạn về coding, thiết kế đồ họa, phân tích dữ liệu… Ngoài ra, việc thực hiện đồ án nhỏ, tham gia CLB học thuật hoặc chương trình thực tập từ sớm sẽ giúp tích lũy kinh nghiệm thực tiễn.

Bước 4: Xây dựng portfolio cá nhân
Một bộ hồ sơ cá nhân gồm các dự án thật (dù nhỏ), sản phẩm thiết kế, nghiên cứu thị trường, mô hình thử nghiệm… sẽ là minh chứng giá trị cho năng lực. Portfolio là chìa khóa để học sinh thuyết phục nhà tuyển dụng hoặc giành học bổng – cơ hội học tập cao hơn.

Bước 5: Phát triển năng lực toàn diện và dài hạn
Cuối cùng, học sinh cần được khuyến khích hình thành tư duy học tập trọn đời, có khả năng kết nối kỹ thuật với thẩm mỹ, kinh doanh với công nghệ. Phát triển năng lực lãnh đạo nhóm, thích ứng với thay đổi và có tư duy toàn cầu là điều giúp các em không chỉ bước vào thị trường lao động – mà còn làm chủ được tương lai của chính mình.

MPV – Chương trình học hiện đại cho thế hệ nghề nghiệp tương lai

Melbourne Polytechnic Việt Nam (MPV) là một trong những đơn vị giáo dục quốc tế tiên phong đào tạo theo hướng liên ngành – thực tiễn – cá nhân hóa, nhằm trang bị cho sinh viên những năng lực toàn diện để làm chủ thị trường lao động đang biến động.

Tại MPV, học sinh được lựa chọn các ngành học dẫn đầu xu hướng như:

• Công nghệ kỹ thuật – Thiết kế kỹ thuật cơ điện tử: Kết hợp kỹ thuật số, tự động hóa và thiết kế thông minh, phù hợp xu hướng công nghiệp 4.0.
• Marketing – Truyền thông: Nội dung sáng tạo, truyền thông tích hợp, đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp hiện đại.
• Phát triển sản phẩm sáng tạo: Liên kết mỹ thuật – thiết kế – thị trường, giúp sinh viên tự tin phát triển ý tưởng, xây dựng sản phẩm thực tế.

Chương trình đào tạo tại MPV có gì đặc biệt?

• Tích hợp kiến thức và kỹ năng thực hành: Học qua dự án, đồ án, case study, gắn liền với yêu cầu của doanh nghiệp thật.
• Phát triển cá nhân toàn diện: Chương trình không chỉ dạy nghề mà còn rèn luyện kỹ năng mềm, tư duy phản biện, quản lý dự án và ngoại ngữ chuyên ngành.
• Đào tạo song ngữ – môi trường quốc tế: Học tập với giảng viên Việt Nam và quốc tế, tiếp cận chuẩn đào tạo từ Úc – giúp sinh viên sẵn sàng hội nhập.
• Liên kết doanh nghiệp & định hướng nghề nghiệp sớm: Sinh viên có cơ hội thực tập, mentorship, tham gia sự kiện kết nối doanh nghiệp ngay từ năm nhất.

MPV không chỉ đào tạo để “có việc làm”, mà còn đào tạo để dẫn đầu xu hướng, phát triển bản thân và kiến tạo giá trị cho xã hội.

Tìm hiểu thêm về các ngành tại MPV, đăng ký tư vấn miễn phí tại https://melbourne.fpt.edu.vn/r/baiwweb2025

• 5 năm
• ngành học
• xu hướng nghề nghiệp